Πρόγραμμα εκδηλώσεων

 

Χειμώνας-άνοιξη 2009


27 Ιανουαρίου 2009, 8 μ.μ.
Βερολίνο

Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού

Με τη συνεργασία του εκδοτικού οίκου
Pandora Verlag Marianne Schneider


«Ελπίς Μέλαινα: Εμπειρίες και εντυπώσεις μιας εικοσαετούς παραμονής στην Κρήτη»

Οι εμπειρίες της πρώτης γυναίκας που ταξίδεψε χωρίς συνοδό στην Κρήτη στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα
Βιβλιοπαρουσίαση

Ομιλητές:
Marianne Schneider, εκδότρια του τόμου
Dr. Dieter Motzkus, φιλόλογος και μεταφραστής του βιβλίου Η καμπάνα της Αγια-Τριάδας του Θανάση Πετσάλη-Διομήδη

Περιεχόμενο:
Η Ελπίς Μέλαινα (εξελληνισμένο όνομα της Marie Espérance von Schwartz ) ήταν γνωστή πριν από 150 χρόνια ως συγγραφέας ταξιδιωτικών κειμένων και απομνημονευματων. Η Μέλαινα, φίλη του Γαριβάλδη και του Φραντς Λιστ, ήταν η πρώτη γυναίκα που ταξίδεψε στην Κρήτη χωρίς συνοδεία, δημοσιεύοντας παράλληλα τις εμπειρίες της.
Το 1865, η Μέλαινα ταξιδεύει για πρώτη φορά στην Κρήτη. Καταγοητευμένη από την ομορφιά του νησιού, επιστρέφει το 1868 για να παραμείνει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Με τη βοήθεια της οικονομικής της ευμάρειας και με την υποστήριξη φίλων της, η Μέλαινα  Wohlhabend und geschützt von einflussreichen Freunden, verschafft sich Melena bei den Paschas die Erlaubnis, sich auf Kreta umzusehen. Sie reist umher – per Schiff oder auf dem Rücken von Pferd und Maultier –, eskortiert von ihren persönlichen Dienern und den Aufsehern der türkischen Obrigkeit. Sie studiert die Sitten und Gebräuche von Unterdrückern und Unterdrückten, widmet sich dem noch unbekannten Tierschutz und sorgt für ein Minimum an Bildung bei kretischen Kindern.

Στοιχεία έκδοσης:
Elpis Melena
Erlebnisse und Beobachtungen eines mehr als 20jährigen Aufenthaltes auf Kreta
Überarbeitete Neuausgabe des Berichts von Marie Espérance de Schwartz aus dem Jahre 1892
Mit 14 Fototypien von Originalen von Joseph Winkler, angefertigt 1865, und mit einem Vorwort versehen von Melenas Ururenkel Peter E. Stoetzer, aus dessen Archiv Abbildungen der Autorin beigefügt sind.
17 x 22 cm, Paperback, 343 Seiten
24,80 Euro
ISBN: 978-3-938878-02-6

 


18 Φεβρουαρίου 2009
Βερολίνο

Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού

Διοργάνωση:
Εταιρεία Φίλων του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Βερολίνου

 


«Στον λαβύρινθο: ο Θόδωρος Τερζόπουλος συναντά τον Heiner Müller»
Βιβλιοπαρουσίαση, συζήτηση  και βράβευση του σκηνοθέτη Θόδωρου Τερζόπουλου.

Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους ευρωπαίους σκηνοθέτες.
Γεννήθηκε στον Μακρύγιαλο Πιερίας, σπούδασε υποκριτική και από το 1972-1976 συνεργάστηκε στο Berliner Ensemble με τον Heiner Müller. Το 1985 ίδρυσε το «Θέατρο Άττις» στην Αθήνα. Σκηνοθετικές του δουλειές έχουν φιλοξενηθεί σε θεατρικά φεστιβάλ ανά τον  κόσμο.

Ο νεαρός Θόδωρος Τερζόπουλος κατέφυγε λόγω της δικτατορίας στις αρχές της δεκαετίας του ΄70 στο Ανατολικό Βερολίνο, δουλεύοντας στο Berliner Ensemble στο πλευρό του Heiner Müller, ο οποίος τον εμπνέει στην απομάκρυνση από τις αρχές του επικού θεάτρου και στον προσανατολισμό προς τον μύθο και την τραγωδία. Στο πρόσωπο του Müller, o Τερζόπουλος βρίσκει τον βασικό εμπνευστή του, που στην εξορία του Ανατολικού Βερολίνου τον οδηγεί πίσω στις ρίζες του πολιτισμού του, μέσα όμως από μια ευρωπαϊκή προοπτική. Μετά το τέλος της δικτατορίας, ο Τερζόπουλος επιστρέφει στην Ελλάδα, και το ενδιαφέρον του για την τραγωδία και τον μύθο που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται στο Βερολίνο, αναζωπυρώνεται και τον καθιερώνει ως έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες αρχαίου δράματος παγκοσμίως. Οι συναντήσεις του ωστόσο με τον Müller συνεχίστηκαν και στη δεκαετία του ’80, και ο Τερζόπουλος ξεκινά την σκηνοθεσία έργων του Müller, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στη Ρωσία και στη Γεωργία.
Η νέα έκδοση του Verlag Theater der Zeit, σε επιμέλεια του Frank-M. Raddatz, ο Θόδωρος Τερζόπουλος αναφέρεται στις συναντήσεις του με τον Heiner Müller, τις διάφορες πρεμιέρες έργων του Müller σε διάφορα μέρη του κόσμου, περιγράφοντας με 49 αποφθέγματα τη σχέση της ποίησης του Müller με την τραγωδία και τον μύθο, στις βαθύτερες θεατρικές δομές της.

Με την ευκαιρία της παρουσίασης της έκδοσης, ο Θόδωορος Τερζόπουλος θα βραβευθεί από την
Εταιρεία Φίλων του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Βερολίνου
με ειδική αναμνηστική πλακέτα.

 


26 Φεβρουαρίου 2009, 6.00 μ.μ.
Βερολίνο
Europäisches Haus/
Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
στη Γερμανία

Με τη συνεργασία των:
Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Γερμανία και
EUNIC Berlin

Ελεύθερη είσοδος
Απαραίτητη η Δήλωση συμμετοχής

 


«Ιωάννα Καρυστιάνη: Σουέλ»
Εκδήλωση στο πλαίσιο της σειράς λογοτεχνικών παρουσιάσεων Europa Literarisch.

Συντονισμός: Thomas Wohlfahrt (Literaturwerkstatt Berlin)

Η σειρά λογοτεχνικών παρουσιάσεων «Η λογοτεχνική Ευρώπη» καθιερώθηκε στις αρχές του 2008 με πρωτοβουλία της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Γερμανία, με αφορμή το Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου σε συνεργασία με την EUNIC Βερολίνου, και συνεχίζεται και το 2009.
Στόχος είναι να προβάλει την πολιτική, την ιστορία και τις διαδικασίες εκσυγχρονισμού των ευρωπαϊκών χωρών, κυρίως στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης που προέκυψε από τις μεταβολές που προέκυψαν από το 1989 και ύστερα, τονίζοντας κοινωνικά και πολιτικά θέματα και ελπίζοντας να συνεισφέρει στη συνειδητοποίηση και αποδοχή του γλωσσικού-πολιτιστικού πλουραλισμού στην Ευρώπη.

Η Ιωάννα Καρυστιάνη γεννήθηκε στα Χανιά το 1952. Είναι σύζυγος του σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη, μητέρα δύο παιδιών και ζει στην Αθήνα και στην Άνδρο.
Η πεζογραφία της Ιωάννας Καρυστιάνη κινείται σ’ ένα τυπικό πλαίσιο: Η μοναξιά των γυναικών που έχουν αφήσει οι ναυτικοί σύζυγοί τους μόνες στο νησί, η αμφιταλάντευση ανάμεσα σε μια γοητευτική αλλά επικίνδυνη παράδοση και μια κενή αλλά άνετη σύγχρονη στάση ζωής, ή οι κατεστραμμένες οικογενειακές δομές μέσα από τον καθρέφτη μιας αποσαρθρωμένης κοινωνίας που έχει κερδίσει ευμάρεια από τον τουρισμό, χάνοντας όμως τους συνδετικούς της ιστούς.
Το Σουέλ, το τελευταίο μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη, σκιαγραφεί τις «επικίνδυνες σχέσεις» ενός γέρου, πεισματάρη καπετάνιου με ένα απροσδόκητο μυστικό, τη θεληματική γυναίκα του, την αιωνίως υπομονετική και πιστή του ερωμένη και μια γενιά νέων, αδίστακτων επιχειρηματιών.
Ωστόσο, ο συναισθηματικός χαρακτήρας των ιστοριών της αντιπαρατίθεται συστηματικά με μια συμπυκνωμένη και οξεία γλώσσα, και η συνύπαρξη αυτής της αντίφασης δημιουργεί τη γοητευτική ειρωνεία που κάνει τα μυθιστορήματά της να ξεχωρίζουν: η Καρυστιάνη συγκαταλέγεται στις πιο δημοφιλείς και πολυδιαβασμένες συγγραφείς στην Ελλάδα και στις πιο γνωστές Ελληνίδες συγγραφείς στη Γερμανία. Τα μυθιστορήματά της Μικρά Αγγλία και Κοστούμι στο χώμα έχουν κυκλοφορήσει από τον διακεκριμένο εκδοτικό οίκο
Suhrkamp-Verlag· το Σουέλ πρόκειται να κυκλοφορήσει το φθινόπωρο του 2009.

 


12 Μαρτίου-15 Μαρτίου 2009

Λειψία
Διεθνής Έκθεση Βιβλίου
Halle 4, D 401

Εισιτήρια: Ημερήσιο                   11 €
Ημερήσιο μειωμενο                      9 €
απογευματινό (αό τις 3:30 μ.μ.)   6 €

 

Συνδιοργάνωση:

- Βουλγαρικό Μορφωτικό Ινστιτούτο (Βερολίνο)

- Εσθονική Πρεσβεία (Βερολίνο)

- Pro Helvetia/Ελβετικό Μορφωτικό Ινστιτούτο (Ζυρίχη)

- Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (Βερολίνο)

- Ιρλανδική Πρεσβεία, Μορφωτική Υπηρεσία (Βερολίνο)

- Κροατική Πρεσβεία/Μορφωτική Υπηρεσία  (Βερολίνο)

- Centre national de littérature, Mersch (Λουξεμβούργο)

- Πρεσβεία Μάλτας, Μορφωτική Υπηρεσία (Βερολίνο) / Malta Council for Culture and the Arts

- Instytut Książki – Ινστιτούτο Βιβλίου (Κρακοβία, Πολωνία)

- Ρουμανικό Μορφωτικό Ινστιτούτο ›Titu Maiorescu‹ (Βερολίνο)

- Σερβική Πρεσβεία (Βερολίνο), ΥΠ.ΠΟ. Σερβίας

- Σλοβακικό Μορφωτικό Ινστιτούτο, Βερολίνο

- Instituto Cervantes (Βερολίνο)

- Τσεχικό Κέντρο (Βερολίνο)

- Collegium Hungaricum Βερολίνου – Ουγγρικό Μορφωτικό Ινστιτούτο

- Κυπριακή Πρεσβεία, Μορφωτική Υπηρεσία (Βερολίνο)


«Μικρές Γλώσσες-Μεγάλες Λογοτεχνίες»

Η άνοιξη του 2009 προσφέρεται και πάλι για λογοτεχνικές αποκαλύψεις από 17 ευρωπαϊκές χώρες, στο forum "Kleine Sprachen-Große Literaturen", στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Λειψίας. Πρόκειται για συγγραφείς που είναι ήδη γνωστοί στην χώρα τους, αλλά δεν έχουν ακόμη καταφέρει να γνωρίσουν την διεθνή αναγνώριση που θα έπρεπε, κυρίως λόγω της περιορισμένης διάδοσης της γλώσσας στην οποία γράφουν.

Οι είκοσι συγγραφείς που λαμβάνουν μέρος στο πρόγραμμα λογοτεχνικών αναγνώσεων παρουσιάζονται ανά ζεύγη, με κριτήριο ομοιότητες στη γραφή ή στη θεματολογία τους, και πραγματοποιούνται στο ειδικό forum που έχει παραχωρήσει η έκθεση στους διοργανωτές, καθώς και στην πόλη της Λειψίας.

Επιλογή ολόκληρου του προγράμματος παρουσιάζεται κάθε χρόνο την Δευτέρα μετά το τέλος της Έκθεσης Βιβλίου, στο Λογοτεχνικό Εργαστήριο (Literaturwerkstatt) στο Βερολίνο.

Επιλογή από το πρόγραμμα:

Πέμπτη, 12 Μαρτίου, 2.00-3.15 μ.μ.
Λογοτεχνική παρουσίαση και συζήτηση με τον Νίκο Θέμελη και στον Dragan Velikić (Σερβία)
Συντονισμός: Dagmar Schruf

Ο Νίκος Θέμελης γεννήθηκε το 1947 στην Αθήνα, όπου ζει και σήμερα. Σπούδασε νομικά στη Θεσσαλονίκη και στην Κολωνία και εργάστηκε ως δικηγόρος στο Υπουργείο Οικονομικών, καθώς και ως σύμβουλος στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες. Το 1995 άρχισε να εργάζεται ως σύμβουλος στο επιτελείο του πρώην πρωθυπουργού, Κώστα Σημίτη.
Τα μυθιστορήματα του Θέμελη περιέχουν σχεδόν μονίμως έναν ιστορικό-πολιτικό πυρήνα και χαίρουν της απόλυτης αποδοχής του αναγνωστικού κοινού και της κριτικής. Τα πολυφωνικά αυτά πεζά αναπτύσσουν ένα πανόραμα της αστικής ελληνικής κοινωνίας και κατ’ επέκτασιν των Βαλκανίων κατά τη δραματική εποχή του περάσματος από τον δέκατο ένατο στον εικοστό αιώνα, περιγράφοντας παράλληλα τις πολιτικές-ιδεολογικές συντεταγμένες που κυριάρχησαν στην περιοχή, ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, εκείνες που θα μπορούσαν να έχουν κυριαρχήσει.
Η πανοραμική εικόνα της ελληνικής ιστορίας του εικοστού αιώνα αποτελεί τον καμβά και του έκτου μυθιστορήματός του, Οι αλήθειες των άλλων (Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 2008). Ξεκινώντας από την τυπικά τραγική ιστορία μιας οικογένειας προσφύγων στις Κυδωνίες της Μικράς Ασίας και την συγκινητική φιλία δύο ανδρών, το μυθιστόρημα αναπλάθει μορφές των εθνικών μύθων της περιοχής και τον τρόπο με τον οποίο συνδημιούργησαν την αυτοαντίληψη του έθνους. Πρόκειται για ένα παιχνίδι αντικαθρεφτισμών των ταυτοτήτων του έθνους και του φύλου, καθώς και για το περιπετειώδες ταξίδι ενός υποτιθέμενου χειρογράφου που ανατρέπει την παράδοση για το τέλος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, στοιχεία που διατρέχουν ολόκληρο το μυθιστόρημα απ’ αρχής μέχρι τέλους.

Ο Dragan Velikić γεννήθηκε το 1953 στο Βελιγράδι και σπούδασε Γενική και Συγκριτική Λογοτεχνία και είναι ένας από τους πλέον αναγνωρισμένους Σέρβους συγγραφείς. Έχει συνεργαστεί με εκδοτικούς οίκους, με εφημερίδες και περιοδικά σε σερβικά, γαλλικά, ιταλικά και γερμανόφωνα έντυπα, όπως Die Zeit, FAZ, La Repubblica, Liberation, Frankfurter Rundschau, Der Standard και NZZ). Επίσης διετέλεσε πρέσβης της Σερβίας στη Βιέννη.

Παρασκευή, 13 März, 11.00 π.μ.-1.45 μ.μ.
Η εφεύρεση των Βαλκανίων: Πολιτική, ιστορία και μυθοπλασία.
Συζήτηση με τους: Νίκος Θέμελης (GR), Velibor Čolić (HR), Ildikó Lovás (HUN), Dragan Velikić (SER), Georgi Gospodinov (BUL).

Συντονισμός: Alida Bremer

Τουλάχιστον από την εποχή των τελευταίων πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία, στα Βαλκάνια προσγράφεται η «επιστροφή σε προαστικές δομές οπισθοδρόμησης, ανοησίας και βαρβαρότητας, δηλαδή σε έναν ρόλο που είναι απαραίτητος στη Δύση προκειμένου να διεκδικήσει για τον εαυτό της τον διαφωτισμό, την ανοχή και την πρόοδο». Τέτοιες ακραίες διαπιστώσεις/απόψεις που δημοσιοποιήθηκαν μετά την έκδοση του βιβλίου της Maria Todorova Imagining the Balkans καθιστούν απαραίτητη την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών μεταξύ συγγραφέων από τις χώρες των Βαλκανίων.
Στην περιοχή των Βαλκανίων, ο εθνικισμός ενέσκηψε κατά την εποχή της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως προάγγελος - σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα ως αποκλειστικός φορέας - του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, παρασύροντας τους πληθυσμούς αυτής της πολυεθνικής, πολυπολιτισμικής και πολυθρησκευτικής περιοχής σε αδυσώπητους πολέμους: τις εθνικές επαναστάσεις/εξεγέρσεις Ελλήνων, Ρουμάνων, Σέρβων και Βουλγάρων κατά τον 19ο αιώνα ακολούθησαν όψιμες διαδικασίες εθνογέννεσης και σκληρές πολεμικές αναμετρήσεις στις αρχές του 20ού, που εν τέλει αποτέλεσαν και την αφορμή για την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Ποιος υπήρξε ο ρόλος των διανοούμενων και των λογοτεχνών εκείνη την εποχή; Σε ποιον βαθμό υπαγορεύουν η πολιτική και οι κυρίαρχες τάσεις την άποψή τους στη λογοτεχνία που ασχολείται με το θέμα; Η ρομαντική φαντασίωση της συναδέλφωσης των βαλκανικών λαών είναι όντως η μοναδική εναλλακτική λύση; Υφίσταται κάποια αντιεθνικιστική τάση μεταξύ των διανοούμενων, και είναι δυνατή η δικτύωσή τους;
Αυτά αποτελούν ορισμένα από τα ερωτήματα που θα απασχολήσουν τους συμμετέχοντες στη συζήτηση και το κοινό.

Ολόκληρο το πρόγραμμα (pdf, περ. 1 MB)

 


13 Μαρτίου 2009, 8:30 μ.μ.
Βερολίνο

Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού


«Οι αλήθειες των άλλων»
Λογοτεχνική παρουσίαση και συζήτηση με τον Νίκο Θέμελη.

Συντονισμός: Τάσος Κριεκούκης (Πρέσβης της Ελληνικής Δημοκρατίας στη Γερμανία)

Ο Νίκος Θέμελης γεννήθηκε το 1947 στην Αθήνα, όπου ζει και σήμερα. Σπούδασε νομικά στη Θεσσαλονίκη και στην Κολωνία και εργάστηκε ως δικηγόρος στο Υπουργείο Οικονομικών, καθώς και ως σύμβουλος στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες. Το 1995 άρχισε να εργάζεται ως σύμβουλος στο επιτελείο του πρώην πρωθυπουργού, Κώστα Σημίτη.
Τα μυθιστορήματα του Θέμελη περιέχουν σχεδόν μονίμως έναν ιστορικό-πολιτικό πυρήνα και χαίρουν της απόλυτης αποδοχής του αναγνωστικού κοινού και της κριτικής. Τα πολυφωνικά αυτά πεζά αναπτύσσουν ένα πανόραμα της αστικής ελληνικής κοινωνίας και κατ’ επέκτασιν των Βαλκανίων κατά τη δραματική εποχή του περάσματος από τον δέκατο ένατο στον εικοστό αιώνα, περιγράφοντας παράλληλα τις πολιτικές-ιδεολογικές συντεταγμένες που κυριάρχησαν στην περιοχή, ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, εκείνες που θα μπορούσαν να έχουν κυριαρχήσει.
Η πανοραμική εικόνα της ελληνικής ιστορίας του εικοστού αιώνα αποτελεί τον καμβά και του έκτου μυθιστορήματός του, Οι αλήθειες των άλλων (Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 2008). Ξεκινώντας από την τυπικά τραγική ιστορία μιας οικογένειας προσφύγων στις Κυδωνίες της Μικράς Ασίας και την συγκινητική φιλία δύο ανδρών, το μυθιστόρημα αναπλάθει μορφές των εθνικών μύθων της περιοχής και τον τρόπο με τον οποίο συνδημιούργησαν την αυτοαντίληψη του έθνους. Πρόκειται για ένα παιχνίδι αντικατοπτρισμών των ταυτοτήτων του έθνους και του φύλου, καθώς και για το περιπετειώδες ταξίδι ενός υποτιθέμενου χειρογράφου που ανατρέπει την παράδοση για το τέλος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, στοιχεία που διατρέχουν ολόκληρο το μυθιστόρημα απ’ αρχής μέχρι τέλους.

Φωτογραφίες από την εκδήλωση